ورقهای فولادی یکی از اجزای اساسی صنعت فلزات هستند و در مختلف صنایع مورد استفاده قرار میگیرند. این ورقها از جنس فولاد ساخته میشوند و میتوانند به صورت صفحاتی با ضخامتها، ابعاد و ویژگیهای مختلف در دسترس باشند. از انواع ورق فولادی در صنایع ساختمانی، خودروسازی، صنایع دریایی، صنایع لوازم خانگی و بسیاری از صنایع دیگر استفاده میشود.
ضخامت، جنس، و اندازه ورقهای فولادی ممکن است بر اساس نیازهای مشتری و مصارف مختلف تغییر کند. این ورقها ممکن است آلیاژی یا غیرآلیاژی باشند و به صورت گرم یا سرد و همچنین با پوششهای مختلفی مانند رنگ، روغن یا روکش ضدزنگ عرضه شوند.
مزایای ورقهای فولادی شامل مقاومت بالا در برابر فشار و کشش، قابلیت ارتجاع و انعطاف پذیری، پایداری در برابر شرایط محیطی مختلف از جمله رطوبت، حرارت و تغییرات جوی، و همچنین قابلیت بازیافت و استفاده مجدد است. این ویژگیها باعث میشود که ورقهای فولادی در بسیاری از صنایع برای ساخت و تولید محصولات مورد استفاده قرار گیرند.
در این مقاله به بررسی 14 نوع رایج ورق های فولادی و کاربردهایشان می پردازیم:
ورق سیاه از انواع ورق فولادی
ورق سیاه که به آن ورق نورد گرم هم میگویند، یکی از متداولترین انواع ورقهای فولادی است که در صنایع مختلف کاربرد دارد. این نوع ورق در فرآیندی به نام نورد گرم تولید میشود که طی آن شمشهای فولادی حرارت داده شده و از میان غلطکهای سنگین عبور میکنند تا به ضخامت و ابعاد مورد نظر برسند.
کاربردها:
- ساخت و ساز: تیرآهن، سوله، ناودانی، خرپا، میلگرد، نبشی، ورقهای عرشه، شاسی ماشین آلات
- لوله و اتصالات: لولههای آب و فاضلاب، لولههای گاز، اتصالات
- صنایع سنگین: بدنه کشتی، دیگهای بخار، مخازن، تجهیزات عمرانی
- خودروسازی: شاسی خودرو، بدنه کامیون، قطعات صنعتی
- لوازم خانگی: اجاق گاز، یخچال، ماشین لباسشویی
ورق روغنی
ورق روغنی که به آن ورق نورد سرد نیز میگویند، نوعی از انواع ورق فولادی است که از نورد سرد ورق سیاه به دست میآید. در فرآیند نورد سرد، ورق سیاه از میان غلطکهای سرد عبور میکند و تحت فشار قرار میگیرد. این کار باعث میشود ضخامت ورق کاهش یابد، سطح آن صاف و براق شود و استحکام و شکلپذیری آن افزایش یابد.
کاربردها:
- لوازم خانگی: بدنه یخچال، ماشین لباسشویی، اجاق گاز، لوازم صوتی و تصویری
- خودروسازی: بدنه خودرو، قطعات داخلی خودرو
- صنایع غذایی: قوطی کنسرو، ظروف فلزی
- صنایع ساختمانی: پانلهای پیش ساخته، سقف کاذب، دودکش
- لوازم اداری: میز، صندلی، قفسه
ورق اسید شویی
ورق اسید شویی که به آن ورق گالوانیزه شسته شده نیز میگویند، نوعی ورق فولادی است که از اسید شویی ورق سیاه به دست میآید. در فرآیند اسید شویی، ورق سیاه در محلول اسید کلریدریک غوطهور میشود تا پوسته اکسیدی و سایر آلودگیها از سطح آن زدوده شوند. این کار باعث میشود سطح ورق تمیز و عاری از هرگونه ناخالصی شود و برای رنگآمیزی، لعابدهی و سایر فرآیندهای تکمیلی آماده شود.
کاربردها:
- لوازم خانگی: بدنه یخچال، ماشین لباسشویی، اجاق گاز، لوازم صوتی و تصویری
- ظروف فلزی: قابلمه، تابه، قاشق و چنگال
- قطعات صنعتی: بدنه موتور، قطعات خودرو، تجهیزات صنعتی
- صنایع غذایی: قوطی کنسرو، ظروف فلزی
ورق گالوانیزه
ورق گالوانیزه که به آن ورق رویدار نیز میگویند، نوعی ورق فولادی است که با پوشاندن سطح آن با فلز روی، به طور قابل توجهی در برابر زنگزدگی و خوردگی مقاوم میشود. این فرآیند، گالوانیزاسیون نامیده میشود و به روشهای مختلفی مانند غوطهوری در مذاب روی، الکترولیز و روش سرد انجام میشود.
کاربردها:
- صنعت ساختمان: سقف و بدنه سوله، ناودانی، گاتر، شادولاین، اسکلت فلزی
- لوازم خانگی: بدنه یخچال، ماشین لباسشویی، اجاق گاز، لوازم صوتی و تصویری
- صنایع غذایی: قوطی کنسرو، ظروف فلزی
- صنایع کشاورزی: تجهیزات آبیاری، گلخانه، سیلو
- صنایع دیگر: تابلوهای تبلیغاتی، گاردریل، تجهیزات ترافیکی
ورق رنگی
ورق رنگی که به آن ورق گالوانیزه رنگی نیز میگویند، نوعی از انواع ورق فولادی است که با پوشاندن سطح ورق گالوانیزه با یک لایه رنگ، علاوه بر زیبایی ظاهری، به مقاومت آن در برابر خوردگی نیز میافزاید. این نوع ورق به دلیل تنوع رنگ بالا و ظاهر جذاب، در نماهای ساختمان، سقف و بدنه سوله، تابلوهای تبلیغاتی و لوازم خانگی کاربرد فراوانی دارد.
کاربردها:
- نمای ساختمان: نمای کرتن وال، سردر، پیشانی ساختمان
- سقف و بدنه سوله: سقف و بدنه سولههای صنعتی و ورزشی
- تابلوهای تبلیغاتی: تابلوهای تبلیغاتی بزرگ و کوچک
- لوازم خانگی: بدنه یخچال، ماشین لباسشویی، اجاق گاز
ورق آجدار
ورق آجدار که به آن ورق شطرنجی یا الماس نیز معروف است، نوعی از انواع ورق فولادی است که سطح آن با برجستگیهایی منظم به شکل لوزی، اشک، خطوط مورب یا اشکال دیگر پوشیده شده است. این برجستگیها به منظور افزایش اصطکاک و جلوگیری از لغزش، در مکانهایی که احتمال سر خوردن وجود دارد، مانند کفپوشها، پلهها، رمپها و بدنه کامیونها استفاده میشود.
کاربردها:
- کفپوش: کفپوش صنعتی، کفپوش سوله، کفپوش پلهها و رمپها
- راه پله: پلههای اضطراری، پلههای صنعتی، پلههای محوطه
بررسی ورق آجدار - رمپ: رمپهای بارگیری، رمپهای پارکینگ، رمپهای معلولین
- بدنه کامیون: بدنه کامیونهای باری، بدنه تریلرها، بدنه کامیونهای یخچالدار
- ماشین آلات: سکوهای کار، بالابرها، جرثقیلها
ورق آلیاژی
ورق آلیاژی نوعی ورق فولادی است که با افزودن عناصر آلیاژی مانند کربن، منگنز، کروم، نیکل، مولیبدن و وانادیوم به فولاد پایه، خواص مکانیکی آن مانند استحکام، سختی، چقرمگی و مقاومت در برابر سایش به طور قابل توجهی افزایش مییابد. این نوع ورق برای کاربردهای خاص که نیاز به استحکام و مقاومت بالا دارند، مانند ساخت قطعات صنعتی، ماشین آلات، ابزارآلات و تجهیزات حفاری، بسیار مناسب است.
کاربردها:
- ساخت قطعات صنعتی: شاسی ماشینآلات، دندهها، میلگردها، بلبرینگها، چرخدندهها
- ماشین آلات: ابزارآلات تراش، پرسها، جرثقیلها، لیفتراکها
- ابزارآلات: چکش، آچار، پیچگوشتی، اره
- تجهیزات حفاری: لولههای حفاری، متهها، ابزارهای جانبی حفاری
- صنایع نفت و گاز: لولههای انتقال نفت و گاز، مخازن ذخیرهسازی، تجهیزات پالایشگاهی
ورق استیل
ورق استیل که به آن ورق استنلس استیل یا فولاد ضدزنگ نیز میگویند، نوعی فولاد آلیاژی است که به دلیل وجود عناصر آلیاژی مانند کروم، نیکل، مولیبدن و وانادیوم، مقاومت بسیار بالایی در برابر خوردگی و زنگزدگی دارد. این نوع ورق به دلیل خواص منحصر به فرد خود، در صنایع مختلف مانند صنایع غذایی، دارویی، شیمیایی، پزشکی و … کاربرد فراوانی دارد.
کاربردها:
- صنایع غذایی: تجهیزات آشپزخانه صنعتی، ظروف پخت و پز، سینک ظرفشویی، یخچالهای صنعتی
- صنایع دارویی: تجهیزات آزمایشگاهی، ظروف استریل، دستگاههای فرآوری دارو
- صنایع شیمیایی: مخازن نگهداری مواد شیمیایی، لولهها، شیرآلات
- تجهیزات پزشکی: تختهای بیمارستانی، ابزار جراحی، ایمپلنتهای پزشکی
- لوازم آشپزخانه: سینک ظرفشویی، اجاق گاز، هود، لوازم کوچک آشپزخانه
- صنعت ساختمان: نمای ساختمان، نردهها، درب و پنجره
- صنعت حمل و نقل: بدنه خودرو، تانکرهای حمل مواد شیمیایی، تجهیزات کشتی
ورق آلومینیوم
ورق آلومینیوم نوعی فلز است که از نورد شمشهای آلومینیوم به دست میآید. این ورق به دلیل ویژگیهای منحصر به فردی مانند وزن کم، مقاومت بالا در برابر خوردگی، شکلپذیری بالا و قابلیت بازیافت، در صنایع مختلف کاربرد فراوانی دارد.
کاربردها:
- صنایع هوایی: بدنه هواپیما، موتور هواپیما، قطعات داخلی
- صنعت ساختمان: نمای ساختمان، درب و پنجره، سقف کاذب، کرکره
- صنایع غذایی: ظروف پخت و پز، فویل آلومینیوم، قوطی کنسرو
- صنایع دارویی: بستهبندی دارو، تجهیزات پزشکی
- بستهبندی: قوطی و بطری نوشابه، قوطی کنسرو، فویل آلومینیوم
- صنایع دیگر: لوازم خانگی، رادیاتور، تجهیزات ورزشی
ورق ضد سایش از انواع ورق فولادی
ورق ضد سایش که به آن ورق هاردوکس (Hardox) نیز میگویند، نوعی از انواع ورق فولادی آلیاژی است که با افزودن عناصر آلیاژی مانند کربن، منگنز، کروم و مولیبدن به فولاد پایه، به طور قابل توجهی در برابر سایش و ضربه مقاوم میشود. این نوع ورق به دلیل استحکام و مقاومت بسیار بالایی که دارد، در صنایع مختلفی که با سایش و ضربه بالا سروکار دارند، مانند صنایع معدنی، فولادسازی، صنایع سیمان و تجهیزات کشاورزی، کاربرد فراوانی دارد.
کاربردها:
- صنایع معدنی: سطل لودر، تیغه بولدوزر، جرمگیر صنعتی، بدنه کامیونهای کمپرسی، واگنهای ریلی
- صنعت فولادسازی: غلتکهای نورد، روکش کورهها، تجهیزات حمل و نقل مواد
- صنایع سیمان: آسیابهای گلوله، لولههای انتقال مواد، تجهیزات دانهبندی
- تجهیزات کشاورزی: گاوآهن، دیسک، تیغههای روتاری
- صنعت ساختمان: شمشههای فونداسیون، صفحات زرهای، دربهای ضد سرقت
ورق پانچ
ورق پانچ که به آن ورق مشبک یا ورق سوراخدار نیز میگویند، نوعی ورق فلزی است که دارای سوراخهای منظم در سرتاسر سطح خود میباشد. این سوراخها میتوانند به شکل دایره، مربع، لوزی، اشک و یا اشکال دیگر باشند. ورق پانچ به دلیل تنوع طرح سوراخ و ویژگیهای منحصر به فردی مانند کاهش وزن، عبور نور و هوا، زیبایی ظاهری و استحکام، در صنایع مختلف کاربرد فراوانی دارد.
کاربردها:
- سقف کاذب: ورق پانچ یکی از متریالهای رایج برای ساخت سقف کاذب است. این نوع سقف به دلیل زیبایی ظاهری، عبور نور و تهویه هوا، در منازل، ادارات، فروشگاهها و فضاهای عمومی کاربرد فراوانی دارد.
- صافی های صنعتی: از ورق پانچ در ساخت انواع صافیهای صنعتی مانند صافیهای هوا، صافیهای روغن و صافیهای آب استفاده میشود. سوراخهای موجود در این ورقها به عبور سیال و جداسازی ناخالصیها کمک میکنند.
- سبدهای فلزی: از ورق پانچ در ساخت انواع سبدهای فلزی مانند سبدهای میوه، سبدهای خرید و سبدهای ابزار استفاده میشود. سوراخهای موجود در این سبدها به تهویه هوا و جلوگیری از تجمع آب کمک میکنند.
- قفسه ها: از ورق پانچ در ساخت انواع قفسههای فلزی مانند قفسههای انبار، قفسههای کتابخانه و قفسههای فروشگاه استفاده میشود. سوراخهای موجود در این قفسهها به عبور نور و تهویه هوا کمک میکنند.
- جداکنندههای فضا: از ورق پانچ در ساخت انواع جداکنندههای فضا مانند پارتیشنهای اداری، جداکنندههای اتاق و نردههای فلزی استفاده میشود. طرحهای متنوع سوراخ در این جداکنندهها، زیبایی ظاهری خاصی به فضا میبخشند.
- نمای ساختمان: از ورق پانچ در طراحی نمای ساختمان و نماهای کرتن وال استفاده میشود. این نوع نما به دلیل زیبایی ظاهری و عبور نور، جلوه خاصی به ساختمان میبخشد.
- لوازم آشپزخانه: از ورق پانچ در ساخت سبدهای آبکش، سبدهای میوه و سبدهای سیب زمینی استفاده میشود.
- صنعت خودرو: از ورق پانچ در ساخت صافیهای روغن، سپرهای جلو و جداکنندههای موتور استفاده میشود.
ورق قلع اندود
ورق قلع اندود که به آن تین پلیت (Tinplate) نیز معروف است، نوعی ورق فولادی است که با پوشاندن سطح آن با لایهای نازک از فلز قلع، به طور قابل توجهی در برابر خوردگی، زنگ زدگی و فرسایش مقاوم میشود. این ویژگی منحصر به فرد، ورق قلع اندود را به مادهای ایدهآل برای بستهبندی مواد غذایی و ساخت ظروف فلزی تبدیل کرده است.
کاربردها:
- بسته بندی مواد غذایی: قوطی کنسرو، قوطی کمپوت، بطریهای فلزی، ظروف یکبار مصرف
- ظروف فلزی: قابلمه، تابه، سینی، قاشق و چنگال
- مصارف صنعتی: قطعات الکترونیکی، لولههای مسی، لوازم خانگی
ورق شادولاین
ورق شادولاین که به آن ورق گالوانیزه موجدار نیز میگویند، نوعی ورق فولادی است که با عبور از غلطکهای مخصوص، به آن طرحهای موجدار سینوسی شکل داده میشود. این نوع ورق به دلیل استحکام بالا، مقاومت در برابر خوردگی و زیبایی ظاهری، در صنایع مختلف به خصوص در ساخت و ساز سقف و بدنه سولهها و ناودانیها کاربرد فراوانی دارد.
کاربردها:
- سقف و بدنه سولهها: ورق شادولاین به دلیل استحکام، وزن کم، مقاومت در برابر خوردگی و قیمت مناسب، یکی از م رایجترین مصالح برای سقف و بدنه سولهها در متراژهای مختلف است.
- ناودانی: از ورقهای شادولاین با عرض کمتر نیز میتوان برای ساخت انواع ناودانی و آبرو استفاده کرد.
- نمای ساختمان: از ورقهای شادولاین میتوان برای نمای دیوارها و سقف ساختمان نیز استفاده کرد. البته برای این منظور باید از ورقهای با کیفیت بالاتر و با رنگهای مناسب استفاده شود.
- دیوارهای حائل: از ورقهای شادولاین میتوان برای ساخت دیوارهای حائل و مجازی نیز استفاده کرد.
در این بخش به برخی از سوالات رایج در مورد انواع ورق های فولادی پاسخ خواهیم داد:
- چه نوع ورق فولادی برای من مناسب است؟
انتخاب نوع ورق فولادی مناسب برای شما به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله:
- کاربرد: شما از ورق فولادی برای چه کاری استفاده می کنید؟ (سقف، بدنه سوله، لوله، …)
- شرایط محیطی: ورق فولادی در چه شرایطی (مرطوب، خشک، …) استفاده خواهد شد؟
- بارگذاری: چه نوع بارگذاری (فشار، کشش، …) به ورق فولادی اعمال می شود؟
- بودجه: چه مقدار برای خرید ورق فولادی می توانید هزینه کنید؟
با در نظر گرفتن این عوامل می توانید نوع ورق فولادی مناسب را انتخاب کنید. برای مثال، اگر به دنبال ورقی برای سقف سوله در منطقه ای مرطوب هستید، ورق گالوانیزه گزینه مناسبی است.
2.تفاوت بین ورق سیاه و ورق گالوانیزه چیست؟
ورق سیاه از فولاد بدون روکش است و به همین دلیل در برابر زنگ زدگی و خوردگی ضعیف است. از این نوع ورق در مواردی که ورق در معرض رطوبت و هوا نیست استفاده می شود. ورق گالوانیزه با لایه ای از روی پوشانده شده است که از آن در برابر زنگ زدگی و خوردگی محافظت می کند. از این نوع ورق در مواردی که ورق در معرض رطوبت و هوا است استفاده می شود.
- ورق استیل چه مزایایی دارد؟
ورق استیل در برابر زنگ زدگی، خوردگی، حرارت و ضربه بسیار مقاوم است. همچنین این نوع ورق به راحتی قابل بازیافت است. از ورق استیل در صنایع مختلف مانند صنایع غذایی، دارویی، شیمیایی، پزشکی و … استفاده می شود.
- ورق آلومینیوم چه مزایایی دارد؟
ورق آلومینیوم بسیار سبک، مقاوم در برابر خوردگی و شکل پذیر است. همچنین این نوع ورق به راحتی قابل بازیافت است. از ورق آلومینیوم در صنایع مختلف مانند هواپیماسازی، خودروسازی، ساختمان و … استفاده می شود.
- ورق ضد سایش چه کاربردی دارد؟
ورق ضد سایش به دلیل سختی بسیار بالا در برابر سایش و ضربه بسیار مقاوم است. از این نوع ورق در صنایعی که با سایش و ضربه بالا سروکار دارند مانند صنایع معدنی، فولادسازی، صنایع سیمان و … استفاده می شود.
- ورق پانچ چه کاربردی دارد؟
ورق پانچ دارای سوراخ های منظم در سرتاسر سطح خود است. این سوراخ ها می توانند به عبور نور، هوا و صدا کمک کنند. از ورق پانچ در کاربردهایی مانند سقف کاذب، صافی های صنعتی، سبدهای فلزی و … استفاده می شود.
- ورق قلع اندود چه کاربردی دارد؟
ورق قلع اندود به دلیل مقاومت بالایی که در برابر خوردگی دارد، برای بسته بندی مواد غذایی و ساخت ظروف فلزی ایده آل است.
- ورق شادولاین چه کاربردی دارد؟
ورق شادولاین به دلیل استحکام، وزن کم، مقاومت در برابر خوردگی و قیمت مناسب، برای سقف و بدنه سوله ها و ناودانی ها کاربرد فراوانی دارد.
9.نکات مهم در هنگام خرید ورق های فولادی:
- از فروشندگان معتبر خرید کنید.
- به ضخامت، ابعاد و کیفیت ورق توجه کنید.
- گارانتی و خدمات پس از فروش را بررسی کنید.
- قیمت ورق های مختلف را با هم مقایسه کنید.